Αρθρίτιδα είναι η φλεγμονή μιας ή περισσότερων αρθρώσεων, που συνοδεύεται από πόνο, πρήξιμο και δυσκαμψία της πάσχουσας άρθρωσης. Από τη νόσο μπορεί να επηρεαστεί οποιαδήποτε άρθρωση του σώματος, αλλά είναι ιδιαίτερα συχνή στο γόνατο. Η αρθρίτιδα του γόνατος μπορεί να δυσκολέψει πολλές καθημερινές δραστηριότητες, όπως το περπάτημα ή το ανέβασμα σκαλοπατιών. Είναι μια σημαντική αιτία απώλειας χρόνου εργασίας και σοβαρής αναπηρίας για πολλούς ανθρώπους. Οι πιο συνηθισμένοι τύποι αρθρίτιδας είναι η οστεοαρθρίτιδα και η ρευματοειδής αρθρίτιδα, αλλά υπάρχουν περισσότερες από 100 διαφορετικές μορφές. Ενώ η αρθρίτιδα είναι κυρίως ασθένεια των ενηλίκων, ορισμένες μορφές επηρεάζει και τα παιδιά. Αν και δεν υπάρχει θεραπεία για την αρθρίτιδα, υπάρχουν πολλές διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές για να βοηθήσουν στη διαχείριση του πόνου και τη διατήρηση καλής λειτουργικότητας της άρθρωσης.
Το γόνατο είναι η μεγαλύτερη και ισχυρότερη άρθρωση του σώματος. Αποτελείται από το κάτω άκρο του μηριαίου οστού, το άνω άκρο της κνήμης και την επιγονατίδα. Τα άκρα των τριών οστών που σχηματίζουν την άρθρωση του γόνατος καλύπτονται από αρθρικό χόνδρο.
Δύο κομμάτια χόνδρου σφηνοειδούς σχήματος, που ονομάζονται μηνίσκοι, δρουν απορροφώντας τους κραδασμούς μεταξύ του μηριαίου οστού και της κνήμης, αλλά και βοηθώντας στην σταθεροποίηση της άρθρωσης. Η άρθρωση του γόνατος περιβάλλεται από μια λεπτή επένδυση που ονομάζεται αρθρικός υμένας. Αυτή η μεμβράνη απελευθερώνει αρθρικό υγρό, το οποίο λιπαίνει τις αρθρικές επιφάνειες και μειώνει την τριβή μεταξύ τους.
Ποια είδη αρθρίτιδας υπάρχουν στο γόνατο;
Οι κύριοι τύποι αρθρίτιδας που επηρεάζουν το γόνατο είναι η οστεοαρθρίτιδα, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η μετατραυματική αρθρίτιδα.
1. Οστεοαρθρίτιδα
Η οστεοαρθρίτιδα είναι η πιο κοινή μορφή αρθρίτιδας στο γόνατο. Είναι ένας εκφυλιστικός τύπος αρθρίτιδας, που εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω, αν και μπορεί να εμφανιστεί και σε νεότερα άτομα.
Στην οστεοαρθρίτιδα, ο χόνδρος στην άρθρωση του γόνατος σταδιακά φθείρεται και γίνεται τραχύς, ενώ ο προστατευτικός χώρος μεταξύ των οστών, γνωστός ως μεσάρθριο διάστημα, μειώνεται αισθητά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε τριβή μεταξύ των οστών της άρθρωσης, η οποία με τη σειρά της μπορεί να δημιουργήσει επώδυνες οστικές προεξοχές, τα οστεόφυτα.
Η οστεοαρθρίτιδα συνήθως αναπτύσσεται αργά και ο πόνος που προκαλεί επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου.
2.Ρευματοειδής αρθρίτιδα
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια χρόνια πάθηση, που προσβάλλει πολλές αρθρώσεις σε όλο το σώμα, συμπεριλαμβανομένης και της άρθρωσης του γόνατος. Είναι συμμετρική, δηλαδή επηρεάζει συνήθως την ίδια άρθρωση και στις δύο πλευρές του σώματος.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια αυτοάνοση νόσος, που σημαίνει πως το ανοσοποιητικό σύστημα καταστρέφει φυσιολογικούς ιστούς, όπως χόνδρους και συνδέσμους. Στη ρευματοειδή αρθρίτιδα, ο αρθρικός υμένας, που καλύπτει την άρθρωση του γόνατος, φλεγμαίνει και διογκώνεται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση πόνου και δυσκαμψίας στο γόνατο.
3. Μετατραυματική Αρθρίτιδα
Η μετατραυματική αρθρίτιδα είναι μια μορφή αρθρίτιδας, που αναπτύσσεται μετά από τραυματισμό στο γόνατο. Για παράδειγμα, ένα παλαιό κάταγμα μπορεί να βλάψει την επιφάνεια της άρθρωσης και να οδηγήσει σε αρθρίτιδα χρόνια μετά τον τραυματισμό. Οι ρήξεις μηνίσκου και οι τραυματισμοί των συνδέσμων μπορεί να προκαλέσουν αστάθεια και προϊούσα εκφύλιση της άρθρωσης του γόνατος που, με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να οδηγήσει σε αρθρίτιδα.
Ποια είναι τα συμπτώματα της αρθρίτιδας στο γόνατο;
Το κυριότερο σύμπτωμα της αρθρίτιδας του γόνατος είναι ο πόνος στην άρθρωση, ο οποίος οφείλεται στη χρόνια φλεγμονή κι εκφύλιση αυτής. Γενικά, ο πόνος αναπτύσσεται σταδιακά κι επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου, αν και είναι επίσης δυνατή η ξαφνική εμφάνισή του. Άλλα συμπτώματα της αρθρίτιδας περιλαμβάνουν:
- Οίδημα και δυσκαμψία της άρθρωσης, που καθιστά δύσκολη την κάμψη κι έκταση του γόνατος. Ο πόνος και το οίδημα μπορεί να είναι χειρότερα το πρωί ή μετά από παρατεταμένη ανάπαυση, ενώ η έντονη δραστηριότητα μπορεί να προκαλέσει έξαρση του πόνου.
- Χαλαρά θραύσματα χόνδρου ή άλλου ιστού μπορεί να παρεμποδίσουν την ομαλή κίνηση της άρθρωσης και το γόνατο μπορεί να κλειδώσει ή να κολλήσει κατά τη διάρκεια της κίνησης.
- Πολλοί άνθρωποι με αρθρίτιδα αναφέρουν αυξημένο πόνο στην πάσχουσα άρθρωση με τις αλλαγές του καιρού.
Πώς γίνεται η διάγνωση της αρθρίτιδας του γόνατος;
Η διάγνωση της αρθρίτιδας του γόνατος μπορεί να γίνει με το ιστορικό και την κλινική εξέταση. Επιβεβαιώνεται με απλές ακτινογραφίες, όπου διαφαίνονται οστεόφυτα και μείωση του μεσάρθριου διαστήματος. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί μαγνητική τομογραφία για να αποκλείσει άλλες παθήσεις του γόνατος. Οι αιματολογικές εξετάσεις μπορεί να βοηθήσουν ώστε να ταυτοποιηθεί η μορφή της αρθρίτιδας.
Ποια είναι η κατάλληλη αντιμετώπιση της αρθρίτιδας του γόνατος;
Δεν υπάρχει θεραπεία για την αρθρίτιδα του γόνατος, αλλά υπάρχουν διάφορες θεραπευτικές προσεγγίσεις, που μπορεί να βοηθήσουν στην ανακούφιση του πόνου και τη διατήρηση της λειτουργικότητας της άρθρωσης.
Συντηρητική αγωγή
Η αρχική θεραπεία της αρθρίτιδας του γόνατος δεν είναι χειρουργική, αλλά περιλαμβάνει μια σειρά από συντηρητικά μέσα, όπως:
- Τροποποιήσεις τρόπου ζωής: Ορισμένες αλλαγές στην καθημερινή ζωή μπορούν να προστατεύσουν την άρθρωση του γόνατος και να επιβραδύνουν την εξέλιξη της αρθρίτιδας. Η αποφυγή δραστηριοτήτων που οδηγούν σε έξαρση της συμπτωματολογίας της αρθρίτιδας, όπως ανάβαση σκάλας, είναι πολύ σημαντική και μπορεί να προστατέψει την άρθρωση του γόνατος.
- Απώλεια βάρους: Μπορεί να μειώσει την πίεση στην άρθρωση του γόνατος, με αποτέλεσμα λιγότερο πόνο και αυξημένη λειτουργικότητα.
- Φυσικοθεραπεία: Συγκεκριμένες ασκήσεις μπορούν να βοηθήσουν στην αύξηση του εύρους κίνησης και της ευλυγισίας, καθώς και στην ενίσχυση των μυών στο πόδι.
- Φάρμακα: Τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα μπορεί να βοηθήσουν ανακουφίζοντας τον πόνο και μειώνοντας τη φλεγμονή.
- Ενδαρθρικές εγχύσεις παραγόντων: τοπική έγχυση κορτιζόνης, υαλουρονικού οξέος ή κάποιου βιολογικού παράγοντα, όπως PRP ή βλαστικών κυττάρων, μπορεί να οδηγήσει σε ύφεση του πόνου και μείωση των βασανιστικών συμπτωμάτων της αρθρίτιδας.
Χειρουργική θεραπεία
Εάν ο πόνος από την αρθρίτιδα προκαλεί αναπηρία και δεν ανακουφίζεται με τα συντηρητικά μέσα, ο θεράπων ορθοπεδικός μπορεί να προτείνει χειρουργική αντιμετώπιση της αρθρίτιδας του γόνατος. Αναλόγως της βαρύτητας της εκφύλισης αλλά και πολλών ακόμη παραγόντων ο γιατρός σας θα επιλέξει μια από τις παρακάτω επιλογές:
- Αρθροσκόπηση: Η αρθροσκοπική χειρουργική χρησιμοποιείται συχνότερα σε νέους ασθενείς με αρχόμενη αρθρίτιδα και σε περιπτώσεις όπου η οστεοαρθρίτιδα συνοδεύεται από εκφυλιστική ρήξη μηνίσκου.
- Οστεοτομία: Σε νέους ανθρώπους με αρχόμενη αρθρίτιδα γόνατος, στους οποίους έχει προσβληθεί μόνο το ένα διαμέρισμα της άρθρωσης, είναι δυνατόν να μετατοπιστεί το βάρος από την εκφυλισμένη πλευρά προς την υγιή και να γίνει αποφόρτιση του πάσχοντος διαμερίσματος με μια οστεοτομία. Η οστεοτομία γόνατος μπορεί να ανακουφίσει τον πόνο και να βελτιώσει σημαντικά τη λειτουργία της άρθρωσης.
- Ολική αρθροπλαστική γόνατος ή μονοδιαμερισματική αρθροπλαστική γόνατος: Η επέμβαση αυτή αποτελεί τελευταία λύση σε προχωρημένη αρθρίτιδα κι όταν έχουν αποτύχει άλλα θεραπευτικά μέσα. Κατά τη διάρκεια της αρθροπλαστικής γόνατος αφαιρείται ο κατεστραμμένος χόνδρος και το οστό και αντικαθιστώνται με ειδικές προθέσεις, ώστε να αποκατασταθεί η λειτουργία της άρθρωσης.
Αγραφιώτης Νικόλαος
Ορθοπεδικός χειρουργός
